Jeż w ogrodzie

– jak pomóc jeżom

         Jeż europejski jest częstym mieszkańcem naszych ogrodów.

         Jest największym ssakim owadożernym występującym w Polsce.

        Zamieszkuje lasy, parki oraz ogrody.

        Żyje ok 8-10 lat.

Tryb życia

         Jeże śpią w ciągu dnia, na żer ruszając o zmierzchu i nocą. Przestraszone zwijają się w kulkę. Jeże zapadają w sen zimowy. Tylko dobrze przygotowany do zimy jeż ma szansę ją przetrwać. Zaczynają się przygotowywać jesienią poprzez gromadzenie tkanki tłuszczowej. Na kryjówkę wybierają stertę liści, w której śpią zwinięte w kulkę. Podczas hibernacji dochodzi do obniżenia temperatury ciała i zwolnienia procesów metabolicznych.

         Jeże budzą się wiosną, gdy temperatura osiąga ok 15'C.

Nagłe skoki temperatury zimą czy niepokojenie jeża przez psa może być dla niego bardzo niebezpieczne (traci zbyt wiele energii).

         Z natury są samotnikami.

Odżywianie

Jeż odżywia się głównie owadami. Do jego diety należą: dżdżownice, ślimaki, jaszczurki, węże, żaby, małe gryzonie, jaja ptaków, pisklęta. Nie pogardzi padliną oraz owocami opadłymi z drzew. Oczywiście przy sposobności skorzysta z psiej lub kociej miski.

Status prawny

         W Polsce podlega ścisłej ochronie czynnej – oznacz to, iż zabronione jest chwytanie, przetrzymywanie jeży, poza sytuacjami ratującymi ich życie.

Zagrożenia

         Zbyt późne urodzenie się jeży

Jeżeli młode urodzą się zbyt późno mogą nie być w stanie nagromadzić wystarczającej ilości tłuszczu umożliwiającej przetrwanie zimy. W tym celu jeż musi ważyć minimum 700g (choć w przypadku srogiej i długiej zimy masa ta może nie być wystarczająca).

Inne zwierzęta

         Psy, lisy, kuny, tchórze, borsuki, puchacze to naturalni wrogowie jeży.

Człowiek

         Największym zagrożeniem dla jeża są ludzi.

Mnóstwo jeży ginie pod kołami samochodów. Nieuważne koszenie traw i zarośli również stanowi dla nich zagrożenie.

Wypalając łąki zagrażamy nie tylko jeżom, ale zabijamy drobne zwierzęta, którymi jeże się żywią.

Jak możemy pomóc

         Nigdy nie bierzmy zdrowego jeża do domu, nie próbujmy ich hodować, ani nimi handlować – jest to prawnie zabronione.

Jeża możemy wziąć do domu tylko w ściśle określonych przypadkach tj. znalezienie chorego/rannego jeża, znalezienie młodych jeży jesienią niezdolnych do przetrwania zimy, znalezienie młodych osesków gdy jesteśmy pewni, że matka nie żyje (np. została na naszych oczach zabita przez inne zwierzę, kosiarkę).

         W sytuacjach tych należy się skontaktować z lekarzem weterynarii lub Polskim Stowarzyszeniem Ochrony Jeży. Jeże należy zwykle odrobaczyć i zabezpieczyć przeciwko pasożytom zewnętrznym (musi być to jednak wykonane pod kontrolą lekarza weterynarii.).

         Uważajmy podczas jazdy samochodem, ostrożnie kośmy trawę.

Uczyńmy nasz ogród przyjaznym dla jeży.

Ogród przyjazny dla jeża

         Nasz ogród nie może być szczelnie ogrodzony, siatka nie powinna być ostro zakończona, tak aby zwierzę przechodząc pod ogrodzeniem nie skaleczyło się. Najlepszym sposobem jest zostawienie jednej ściany ogrodu bez ogrodzenia (jeżeli nie mamy psa).

Dobrze czują się w gęstych zaroślach i unikają otwartych przestrzeni. Zostawmy więc „dziką” strefę w naszym ogrodzie z dłuższą trawą, kupkami liści, gałęzi, rozłożystymi krzewami. Możemy jeże także dokarmiać (szczególnie wczesną wiosną i jesienią).

Dokarmianie jeży

         Jeżom można zaoferować suche oraz mokre karmy dostępne dla kotów. Szczególnie polecane się karmy firmy royal, animoda, ewentualnie whiskas.

Zawsze musimy zapewnić jeżom świeżą wodę do picia.

Młody jeż jesienią

         Jeżeli jesienią (gdy temperatura spada nocą poniżej +9'C) znajdziemy młodego jeża (mniejszy od dużego jabłka) należy rozważyć pomoc.

         Nasza pomoc zależy od stanu jeża – jeżeli niewiele my brakuje do odpowiedniej masy wystarczy dokarmianie go codziennie wieczorem. Jeżeli natomiast jeż jest bardzo mały, a zima tuż tuż konieczne może okazać się przezimowanie jeża w naszym domu (10-20'C)(nigdy nie należy dopuszczać do hibernacji jeża w domu – musi być całą zimę aktywny i codziennie pobierać pokarm).

         Jeże, którym pomogliśmy zabierając je do domu na zimę można śmiało wypuścić na wiosnę do ogrodu, te zwierzęta nie oswajają się tak szybko jak inne.

         Pomimo bliskiego kontaktu z człowiekiem nie są oswojone i od momentu wypuszczenia prawdziwą miłością darzą jedynie wolność i pełną miskę z jedzeniem, którą opróżniają co kilka dni do ostatniego okruszka.

Jeżowe ciekawostki

         Zmysły – jeże stosunkowo kiepsko widzą (w dzień do 30m, nocą do 12m), ich atutem jest słuch.

         Ślinienie się – niektóre substancje (smak, zapach) powodują nadmierne ślinienie się jeży. Niektórzy autorzy uważają, iż nadmierne wytwarzanie pienistej śliny i pokrywanie nią ciałą ma na celu ułatwienie walki z pasożytami zewnętrznymi czy ułatwienie zdobycia względów u partnera/partnerki.

         Błędne jest uznawanie nadmiernego ślinienia u jeża za objaw wścieklizny.

         Zatem pamiętajmy o tym, że śliniący się jeż to nie zawsze wściekły jeż!